Przejdź do menu głównego
Przejdź do treści

A-

A+

Strona główna
Aktualności
Archiwum Ringelbluma i Oneg Szabat

Aktualności

WhatsApp Image 2025-06-17 at 09.09.48.jpeg

Wystawa "Święte arcydzieło. Zwój Tory jako przedmiot i symbol" w artykule Jana Hartmana!

YIVO in Vilnius and the World I Call for Papers

Grafiki na stronę(5).png

Pracuj w ŻIH!

Grafiki na stronę(77).png

W 124. rocznicę urodzin Emanuela Ringelbluma

Żydzi na Bałkanach. Kultura, język, pamięć. Obejrzyj nagranie ze spotkania

Zapraszamy do obejrzenia nagrania ze spotkania „Żydzi na Bałkanach. Kultura, język, pamięć", które odbyło się w ramach cyklu Czwartki na Tłomackiem online 10 lutego 2022 r. o 18:00. Prof. Jolanta Sujecka, dr Katarzyna Taczyńska i dr Agnieszka August-Zarębska mówiły o kulturze, języku i losach Żydów na Bałkanach. Moderował Franciszek Bojańczyk (ŻIH).
Spotkanie przy drewnianym stole. Obejrzyj film o wystawie „Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu”

Nauczyciel, studentka, kierownik fabryki, rabin, pisarka. Eliasz Gutkowski, Salomea Ostrowska, Aleksander Landau, Szymon Huberband, Gustawa Jarecka. I wiele innych kobiet i mężczyzn – w sumie około 60 osób, które przyczyniły się do zachowania pamięci o warszawskiej „dzielnicy zamkniętej”. Obejrzyj drugi z cyklu sześciu filmów poświęconych wystawie stałej w ŻIH „Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu”.
26 stycznia 1942. Otwarcie mostu nad ulicą Chłodną w getcie warszawskim

Aby usprawnić komunikację w getcie, ograniczyć szmugiel jedzenia i dodatkowo upokorzyć żydowskich mieszkańców, niemieckie władze Warszawy nakazały pod koniec 1941 r. budowę mostu łączącego dwie części dzielnicy zamkniętej. Choć kładka nad ulicą Chłodną istniała tylko przez pół roku, stała się jednym z symboli zagłady Żydów w okupowanej Warszawie.
Zapraszamy na webinary z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci Ofiar Holokaustu z dyrektor ŻIH Moniką Krawczyk

Zapraszamy na webinary z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci Ofiar Holokaustu, w których weźmie udział Dyrektor ŻIH Monika Krawczyk. Wydarzenia odbędą się 25 i 26 stycznia online w języku angielskim. Wymagana jest rejestracja. / Join 2022 International Holocaust Remembrance Day webinars with JHI Director Monika Krawczyk, organized on January 25 and January 26. Both events will be held online. Registration is required.
„Oddajcie futra”. Niemcy rekwirują od Żydów warszawskich odzież zimową dla Wehrmachtu

Do 28 grudnia 1941 roku Żydzi z getta warszawskiego musieli oddać wszystkie swoje futra na rzecz „niezwyciężonej” armii niemieckiej, która bez zimowej odzieży w 50-stopniowym mrozie walczyła z Armią Czerwoną pod Moskwą. Za nieoddanie futer, według rozporządzenia komisarza do spraw dzielnicy żydowskiej w Warszawie Heinza Auerswalda, groziła kara śmierci. Przeczytaj relację z tych wydarzeń napisaną przez Natana Konińskiego i przechowaną w Archiwum Ringelbluma.
„Nie mogę opisać tego, co się tu dzieje”. Początek obozu zagłady Kulmhof (Chełmno nad Nerem)

8 grudnia minęła rocznica pierwszej deportacji Żydów do obozu zagłady w Kulmhof (Chełmno nad Nerem). Chełmno to niewielka wieś położona we wschodniej Wielkopolsce, w pobliżu Koła, 60 kilometrów na północny zachód od Łodzi. W pobliskim lesie Niemcy stworzyli pierwszy obóz zagłady, w którym zabijali za pomocą gazu.
„Za nim się podążało”. Rocznica urodzin Emanuela Ringelbluma

121 lat temu, 21 listopada 1900 roku, w Buczaczu – należącym wtedy do austro-węgierskiej Galicji – urodził się Emanuel Ringelblum: historyk, nauczyciel, działacz społeczny, organizator Podziemnego Archiwum Getta Warszawy. Patron Żydowskiego Instytutu Historycznego. Przeczytaj krótki tekst o jego życiu i jednej z jego najważniejszych prac – „Stosunkach polsko-żydowskich w czasie drugiej wojny światowej”.
29 października 1942. Zamach na Jakuba Lejkina

79 lat temu Żydowska Organizacja Bojowa przeprowadziła swoją pierwszą egzekucję w getcie warszawskim. Eliahu Różański zastrzelił na ulicy Gęsiej Jakuba Lejkina – szefa policji żydowskiej. Przeczytaj, jak mówią o tym wydarzeniu relacje z Archiwum Ringelbluma.
Cichy jak gołąb. Daniel Fligelman

Student, uchodźca z Aleksandrowa Kujawskiego. Spisał, opracował i kopiował relacje o prześladowaniach w gettach, na Kresach, w obozach pracy. Jego pisma wyróżniało „zjadliwe poczucie humoru”.
„Wybuchło ciężkie wysiedlenie”. Wiersze 11-letniej Racheli Ofenberg z getta warszawskiego

11-letnia Rachelka Ofenberg mieszkała wraz z rodzicami w internacie w szopie szczotkarzy (warsztacie pracy przymusowej produkującym szczotki dla armii niemieckiej) przy ul. Świętojerskiej 32 w getcie warszawskim. W szkolnym zeszycie pisała wiersze. Została zabrana przez Niemców w czasie „selekcji” w warsztacie podczas wielkiej deportacji w lecie 1942 r. Jej wiersze zostały przechowane w podziemnym Archiwum Ringelbluma.
„Bez precedensu w dziejach ludzkości”. Wielka deportacja z getta warszawskiego oczami Abrahama Lewina

79 lat temu Niemcy rozpoczęli wielką deportację mieszkańców getta warszawskiego do obozu zagłady Treblinka II. 300 tysięcy Żydów zostało poprowadzonych na śmierć. Straszliwe wydarzenia w Warszawie opisywał w Dzienniku Abraham Lewin, członek grupy Oneg Szabat.
Jakub Zylberberg

Filozof, pedagog i nauczyciel związany z lewicą. Do Archiwum przekazywał teksty o szkolnictwie pisane przez różnych autorów. Największym jego autorskim wkładem w zbiory Archiwum było napisane w jidysz wnikliwe studium o wojennych losach nauczycieli i młodzieży z żydowskich szkół w Warszawie. Nie wiadomo, jak i kiedy zginął.
Serdeczność i lekkość stylu. Rocznica urodzin Henryki Łazowertówny

112 lat temu urodziła się Henryka Łazowertówna – poetka, działaczka społeczna, członkini grupy Oneg Szabat. Dla potrzeb Archiwum Ringelbluma spisywała relacje żydowskich uchodźców, zmagających się z nędzą i głodem. Napisała jeden z najbardziej znanych utworów z getta warszawskiego – wiersz „Mały szmugler”.
45. rocznica śmierci Racheli Auerbach

45 lat temu, 31 maja 1976 r. w Izraelu zmarła Rachela Auerbach, dziennikarka i pisarska, jedna z zaledwie trojga członków grupy Oneg Szabat, którym udało się przeżyć wojnę. Robiła wszystko, aby odnaleźć zakopane pod gruzami Warszawy Archiwum Ringelbluma. Po wojnie zeznawała w procesie Adolfa Eichmanna i starała się o to, by wspomnienia świadków Holokaustu była nagrywane, a nie jedynie – zapisywane. Przed śmiercią zdążyła przygotować dwie książki.
„Kazania z lat gniewu" rabina Kalmana Kalonimusa Szapiry z getta warszawskiego już dostępne

Oddajemy w Państwa ręce kolejny tom Pełnej Edycji Archiwum Ringelbluma, zawierający wojenne kazania Kalmana Kalonimusa Szapiry – cadyka z Piaseczna. Podczas wojennych „lat gniewu”, mimo szans ucieczki, Szapiro pozostał w okupowanej Warszawie, by głosić komentarze do Tory, nauczać, opiekować się uchodźcami i głodującymi. Jego pisma należą do najważniejszych dokumentów myśli żydowskiej z okresu Holokaustu.
Skarbiec dla bezcennego Archiwum. Zobacz, jak przechowujemy dokumenty z getta warszawskiego

W ramach Programu Oneg Szabat dbamy o zapewnienie jak najlepszych warunków przechowywania bezcennego zbioru, jakim jest Archiwum Ringelbluma. W maju 2021 r. zakończyliśmy kolejny ważny etap wieloletniego projektu modernizacji budynku dawnej Głównej Biblioteki Judaistycznej przy ul. Tłomackie 3/5. Wyodrębniliśmy przestrzeń magazynu zbiorów specjalnych i utworzyliśmy repozytorium przeznaczone wyłącznie do przechowywania Podziemnego Archiwum Getta Warszawy. Dzięki temu Archiwum zyskało jeszcze lepszą ochronę, spełniającą najwyższe światowe standardy przechowywania dokumentacji archiwalnej.
Pisarka w getcie warszawskim. Wysłuchaj podcastu o Racheli Auerbach

Zapraszamy do wysłuchania trzeciego odcinka Podcastu Oneg Szabat. Dr Karolina Szymaniak (Żydowski Instytut Historyczny/Uniwersytet Wrocławski) opowiada w nim o Racheli Auerbach, pisarce, dziennikarce i działaczce społecznej, współpracownicy Emanuela Ringelbluma.
Strażnik Archiwum, nauczyciel, literat. Izrael Lichtensztajn

Nauczyciel, społecznik, człowiek pióra – Izrael Lichtensztajn był jedną z kluczowych postaci grupy Oneg Szabat. Wraz z Dawidem Graberem i Nachumem Grzywaczem ukrył przed Niemcami dwie pierwsze części Archiwum Ringelbluma, zawierające ponad 35 tysięcy stron materiałów, w piwnicy szkoły przy ul. Nowolipki 68. Zginął w pierwszych dniach powstania w getcie warszawskim 19 kwietnia 1943 r.
Garstka straceńców w beznadziejnej walce. Powstanie w getcie warszawskim

19 kwietnia 1943 r. Niemcy weszli do getta warszawskiego. Powitał ich ogień powstańców, młodych ludzi z Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego. Świadkiem przygotowań i walk był twórca Podziemnego Archiwum Getta Warszawy, Emanuel Ringelblum.
„Krysia”, czyli kryjówka. Rocznica aresztowania Emanuela Ringelbluma

„Krysia”, bunkier zbudowany przez Mieczysława Wolskiego, była prawdopodobnie największą w Warszawie kryjówką, w której znajdowali się Żydzi po likwidacji getta. Mieszkało w niej ponad 30 osób, w tym Emanuel Ringelblum z żoną i synem. 77 lat temu, 7 marca 1944 r., schron odkryli Niemcy.
{{ item.title }}

{{ item.description }}

WCZYTAJ WIĘCEJ

© Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma