W piątek 3 grudnia nieczynna będzie wystawa stała „Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu” poświęcona Archiwum Ringelbluma. Zachęcamy do odwiedzania tej wystawy w inne dni i zwiedzenia pozostałych wystaw w ŻIH: „Mała synagoga na Tłomackiem" i „Ukryte oblicze. Gaon z Wilna".

121 lat temu, 21 listopada 1900 roku, w Buczaczu – należącym wtedy do austro-węgierskiej Galicji – urodził się Emanuel Ringelblum: historyk, nauczyciel, działacz społeczny, organizator Podziemnego Archiwum Getta Warszawy. Patron Żydowskiego Instytutu Historycznego. Przeczytaj krótki tekst o jego życiu i jednej z jego najważniejszych prac – „Stosunkach polsko-żydowskich w czasie drugiej wojny światowej”.

Ukazał się nowy numer „Kwartalnika Historii Żydów". Zachęcamy do odwiedzenia naszej stacjonarnej i wirtualnej Księgarni na Tłomackiem i nabycia periodyku.

16 listopada 1940 r. był przełomowym dniem dla warszawskich Żydów. Społeczność licząca 400 tys. osób została zamknięta w więziennych murach getta, które – jak pisał Ludwik Hering w jednym z opowiadań – „odcięły ją od wszystkiego, co mogło umożliwić życie”. O tym, co czuli mieszkańcy getta, jak komentowali zamknięcie jego granic, czego się obawiali i z czego czerpali nadzieję – wiemy głównie dzięki dokumentom zachowanym w Archiwum Ringelbluma.

11 listopada 2021 roku w Kaliszu doszło do wystąpień antysemickich, podczas których publicznie spalono tekst Statutu Kaliskiego, dokumentu z XIII w. przyznającego prawa obywatelskie Żydom, a także nawoływano do nienawiści wobec Żydów. Dyrektor ŻIH Monika Krawczyk zgłosiła do prokuratury oficjalne zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

114 lat temu, 14 listopada 1907 roku w Warszawie urodził się Władysław Kopaliński – autor licznych słowników i encyklopedii, tłumacz, wydawca. Wszechstronny humanista, którego Słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych do dziś gości w naszych domach. Dowiedz się, jakie było pochodzenie Kopalińskiego i co łączyło go z Wielkim Gaonem z Wilna.

„W dniu 11 Listopada, w dniu wielkiej uroczystości, proszę przyjąć życzenia, które wychodzą z głębi serca żołnierskiego. Życzę Marszałkowi długich lat życia w dobrym zdrowiu, aby widział wszystkich wrogów Rzplitej obróconych w proch i pył, życzę szczęścia i pomyślnej pracy dla dobra ojczyznej i społeczeństwa. Wesołość i dobrobyt niech gości u każdego obywatela Polskiego” – „kreślił się” do Józefa Piłsudskiego w listopadzie 1933 r., w liście z okazji 15. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, „były ochotnik Wojsk Polskich” Rubin Szwarc z Żelechowa.

W połowie XVII stulecia Żydów na Bliskim Wschodzie i potem w całej Europie ogarnęła mesjańska gorączka. Rozpętał ją Sabataj Cwi, od którego imienia nazwano ją sabataizmem. Kim był człowiek, który wstrząsnął całym żydowskim światem i zapoczątkował herezję trwającą przez ponad sto lat?

„Erntefest” oznacza „święto plonów” albo „dożynki". Niemcy nadali tę nazwę masakrze Żydów w obozach pracy w dystrykcie lubelskim. 78 lat temu, w dniach 3-4 listopada 1943 roku, w Majdanku, Trawnikach i Poniatowej rozstrzelali blisko 42 tysiące osób. Był to jeden z ostatnich etapów zagłady polskich Żydów. Przeczytaj relacje z tych dni.

Przez dziesięciolecia pamięć o wydarzeniach w Babim Jarze, wąwozie w Kijowie, w którym w 1941 roku Niemcy dokonali jednej z największych masakr II wojny światowej, była zniekształcana przez władze radzieckie. Jednocześnie dysydenci, artyści i mieszkańcy Kijowa starali się na własną rękę upamiętnić ofiary zbrodni. Po upadku ZSRR w Babim Jarze postawiono kilkadziesiąt pomników. Dlaczego upamiętnienie wydarzeń sprzed 80 lat nadal wywołuje gorące spory?