150 lat temu (23 maja 1873 r.) w Lesznie urodził się Leo Baeck (1873–1956) – rabin, teolog, myśliciel, wybitny reprezentant judaizmu reformowanego. Absolwent leszczyńskiego gimnazjum, studiował we Wrocławiu i Berlinie. Pełnił posługę rabinacką w Opolu, Düsseldorfie i Berlinie, w latach 1914–1918 służył jako rabin polowy armii niemieckiej. Przypadła mu trudna rola duchowego przywódcy Żydów w III Rzeszy, przeżył obóz w Theresienstadt.

Przedstawiamy kalendarium ŻIH na czerwiec 2023!

Przedstawiamy ramowy program wydarzeń towarzyszących wystawie czasowej „Pomniki oporu. Sztuka wobec powstania w getcie warszawskim (1943-1956)", którą można oglądać w Żydowskim Instytucie Historycznym od 21 kwietnia do 1 października 2023 roku.

Zachęcamy do odwiedzania odbywających się w dniach 25–28 maja w Pałacu Kultury i Nauki oraz na Placu Defilad w Warszawie Międzynarodowych Targów Książki 2023 – a szczególnie stoiska Żydowskiego Instytutu Historycznego, na którym będzie można spotkać autorów i autorki książek wydanych przez Wydawnictwo ŻIH: Ewę Koźmińską-Frejlak, Agnieszkę Witkowską-Krych i Piotra Kendziorka.

Tegorocznemu Marszowi Pamięci 22 lipca 1942 r. towarzyszy wystawa „Korzenie powstania. Opór w getcie warszawskim”. Jednym z jej elementów jest kwietna łąka pamięci, na której wysiano gatunki typowe dla ruin getta. Ich listę sporządził w latach 1946-49, a wydał drukiem w 1952 r. prof. Roman Kobendza (15.02.1866–24.11.1955).

11 maja 2023 roku w Żydowskim Instytucie Historycznym odbyła się gala wręczenia Nagrody im. Marii i Łukasza Hirszowiczów, przyznawanej w uznaniu działalności na rzecz badania i popularyzacji historii Żydów w Polsce. Laureatami za rok 2021 zostali dr hab. August Grabski oraz Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau.

Szmul Zygielbojm był członkiem Rady Narodowej przy rządzie polskim na uchodźctwie, który informował świat o trwającej zagładzie polskich Żydów. W nocy z 11 na 12 maja 1943 roku wobec klęski powstania w getcie popełnił samobójstwo w geście protestu przeciwko obojętności aliantów na to, co się dzieje w Polsce. W ostatnim liście do prezydenta i premiera Polski na uchodźstwie napisał słynne słowa: „Milczeć nie mogę i żyć nie mogę, gdy giną resztki ludu żydowskiego w Polsce, którego reprezentantem jestem”.

8 maja 1943 roku przywódca Żydowskiej Organizacji Bojowej Mordechaj Anielewicz wraz z osiemdziesięciorgiem bojowców popełnił zbiorowe samobójstwo w bunkrze przy ul. Miłej 18. W 80. rocznicę śmierci komendanta Żydowskiej Organizacji Bojowej ŻIH wraz z partnerami uczcił pamięć bojowców i cywili, którzy zginęli tego dnia.

Mordechaj Anielewicz, przywódca Żydowskiej Organizacji Bojowej w getcie warszawskim, zginął 8 maja 1943 roku w bunkrze przy ulicy Miłej 18. Bojowcy, otoczeni przez Niemców prawdopodobnie na skutek zdrady, popełnili zbiorowe samobójstwo.