Aktualności

Getto warszawskie. Ruch pieszych na ul. Chłodnej. Zdjęcie Heinricha Jösta z 19 września 1941 roku. W tle widoczne szyldy: „Ubiory”, „Manicure”, „Tanio kupisz używaną garderobę”. Zbiory ŻIH

Miron Białoszewski

„Na Chłodnej”

Sklep

Przedtem tu był step.

Ale przed stepem

to tu był sklep za sklepem

sklep za sklepem

_____

„W 1942 roku po likwidacji małego getta pamiętam Łotyszów. Z karabinami. Cali na czarno. Stali wzdłuż Siennej. Gęsto. Na aryjskim chodniku. I całymi dniami i nocami wypatrywali w oknach żydowskiej strony Siennej. To były resztki szyb w futrynach, zatkane pierzynami. Trupie puchy. Ulicą — tą jedną ulicą — szedł od Żelaznej do Sosnowej nie mur, ale druty kolczaste. Wzdłuż. Jezdnia, kocie łby – po tamtej stronie miały już wysokie badyle i komosy — zdążyły zeschnąć się i zszarzeć na węgiel. A jednak ci aż przykucali. Tak mierzyli. I pamiętam, jak jeden co i raz strzelał. W te okna.” – zapisał Białoszewski w „Pamiętniku z powstania warszawskiego”, jednym z najważniejszych literackich świadectw wydarzeń z 1944 roku.

Ulica Chłodna leży niedaleko Leszna (ob. Al. Solidarności), w latach 1940-1943 należała do getta warszawskiego. Po wyjściu z kamienicy przy Chłodnej 40 było widać kładkę łączącą północną i południową część getta.

Mieszkanie na Chłodnej do zmiany granic getta w 1941 roku zajmowali Żydzi. Rodzina Białoszewskiego po wprowadzeniu się do mieszkania ukrywała w nim Żydówkę, Stefanię. Obawiając się rozpoznania, Stefania opuściła kryjówkę wiosną 1944 roku.