Przejdź do menu głównego
Przejdź do treści

A-

A+

Strona główna
Aktualności

Aktualności

WhatsApp Image 2025-10-20 at 08.58.49.jpeg

Radość Tory. Dyskusja i oprowadzanie kuratorskie po wystawie czasowej | Fotorelacja

Program certyfikacyjny dla przewodników w Żydowskim Instytucie Historycznym

ZIH_Konferencja-EHRI_www_grafika-strona-glowna_1-10-2025.jpg

Debata: „Badania nad Zagładą po 7 października 2023 roku. Zmiany. Kontynuacje. Wyzwania”

Ekumeniczne oprowadzanie po wystawie czasowej ŻIH | Ks. dr Henryk Paprocki | Fotorelacja

„Dziennik” Heńka Fogla

Nakładem Wydawnictwa Żydowskiego Instytutu Historycznego ukazała się kolejna publikacja z serii „Dzienniki”. Relacja Heńka Fogla w opracowaniu Adama Sitarka i Ewy Wiatr jest ostatnim znanym dokumentem osobistym powstałym w getcie łódzkim, który nie został dotychczas wydany drukiem w języku polskim.
Zdobione zwoje Estery w zbiorach ŻIH

W związku z planowaną na 24 października premierą dwutomowej publikacji Dagmary Budzioch „Zdobione zwoje Estery ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego na tle tradycji dekorowania megilot Ester w XVII i XVIII wieku. Zarys problematyki”, zachęcamy do zapoznania się z przygotowaną przez autorkę książki prezentacją o dekorowanych zwojach Estery. Prezentacja jest dostępna w portalu DELET.
Wiadomość od Ringelbluma

Zapraszamy do udziału w akcji społecznej, która odbędzie się w Warszawie w dniach 29.10 – 21.11.2019 r.
Polenaktion! Październik 1938 r. Historia wypędzonych z Niemiec

26 października 1938 r. szef służby bezpieczeństwa Rzeszy, Reinhard Heydrich – w odpowiedzi na uchwalenie przez Sejm polski w dniu 31 marca 1938 r. ustawy o pozbawianiu obywatelstwa – ogłosił rozporządzenie o natychmiastowym wydaleniu z Niemiec wszystkich polskich Żydów. 28 października na granicznych stacjach znalazło się ok. 17 tysięcy Żydów z polskim obywatelstwem. Większość – ok. 8 tysięcy – przetransportowano do Zbąszynia, gdzie na terenie dawnych koszar utworzono obóz przejściowy.
Najpilniejszy ze wszystkich. Perec Opoczyński

Trudna sytuacja finansowa nie pozwoliła Perecowi Opoczyńskiemu oddać się twórczości literackiej. „Zawsze czułem w sobie owo pragnienie, ale nigdy nie miałem materialnych możliwości, by się temu poświęcić”, pisał. Przed wojną był literatem i dziennikarzem, w getcie udało mu się zdobyć posadę listonosza. Codzienna wędrówka po ulicach zamkniętej dzielnicy i obserwacja koszmaru egzystencji jej mieszkańców stały się podstawą serii drobiazgowych reportaży, które przekazywał do Archiwum Ringelbluma. Zginął, schwytany w obławie, w styczniu 1943 r.
Sukot, czyli Święto Szałasów

13 października po zachodzie słońca rozpoczyna się święto Sukot. Jego nazwę można przetłumaczyć jako Święto Szałasów lub Święto Namiotów. Zgodnie z biblijnym nakazem, Święto Szałasów obchodzi się przez siedem dni, od 15 do 21 dnia miesiąca tiszri, na pamiątkę wyjścia Żydów z Egiptu i ich czterdziestoletniej wędrówki przez pustynię.
Obchody Upamiętniające Ofiary Getta Ławkowego na UW

Podczas obchodów przemawiać będzie m.in. dr Helena Datner z Żydowskiego Instytutu Historycznego.
W gruncie rzeczy był nieśmiałym człowiekiem. Marek Edelman

2 października mija 10. rocznica śmierci Marka Edelmana. W tym roku obchodzimy również 100. rocznicę jego urodzin.
Nad jednym słowem siedzieć całymi dniami. Rozmawiamy z tłumaczami Archiwum Ringelbluma. Część druga

W projekt przełożenia na język polski ponad 35 tysięcy stron dokumentów zgromadzonych w Podziemnym Archiwum Getta Warszawy zostało na przestrzeni wielu lat zaangażowanych kilkadziesiąt osób. Efektem ich pracy jest 38-tomowe wydawnictwo dostępne dziś w formie drukowanej i cyfrowej. Z okazji Międzynarodowego Dnia Tłumacza poprosiliśmy tłumaczy, redaktorów i koordynatorów pełnej edycji Archiwum Ringelbluma, aby opowiedzieli o swojej pracy. Przeczytaj drugą część artykułu.
Nad jednym słowem siedzieć całymi dniami. Rozmawiamy z tłumaczami Archiwum Ringelbluma. Część pierwsza

W projekt przełożenia na język polski ponad 35 tysięcy stron dokumentów zgromadzonych w Podziemnym Archiwum Getta Warszawy zostało na przestrzeni wielu lat zaangażowanych kilkadziesiąt osób. Efektem ich pracy jest 38-tomowe wydawnictwo dostępne dziś w formie drukowanej i cyfrowej. Z okazji Międzynarodowego Dnia Tłumacza poprosiliśmy tłumaczy, redaktorów i koordynatorów pełnej edycji Archiwum Ringelbluma, aby opowiedzieli o swojej pracy.
Musimy znaleźć Archiwum!

Pamiętajcie! Leży tam pod ruinami skarb narodowy. Jest tam Archiwum Ringelbluma. […] Nawet jeśli jest tam pięć pięter ruin, musimy znaleźć Archiwum” — apelowała Rachela Auerbach podczas obchodów trzeciej rocznicy wybuchu powstania w getcie. Dzięki jej staraniom i niezłomnej postawie osób świadomych wagi dokumentów ukrytych w piwnicy szkoły Borochowa, w dniu 18 września 1946 r. odkopano pierwszą część Podziemnego Archiwum Getta Warszawy.
Wielka Szpera w getcie łódzkim

Najtragiczniejszym momentem w dziejach getta stała się „Wielka Szpera”. Była to akcja wysiedleń do obozu zagłady, której ofiarami padły dzieci poniżej 10. roku życia oraz ludzie starsi powyżej 65. roku życia, a także chorzy i ci, którzy nie pracowali. W czasie trwania „Wielkiej Szpery”, pomiędzy 5 a 12 września 1942 roku, do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem wywieziono ponad 15 tysięcy osób.
Wywiad z Janem Rochwergerem

W dniu 28.08.2019 w wieku 103 lat zmarł nasz wieloletni pracownik i kolega Jan Rochwerger. Chcielibyśmy przypomnieć rozmowę, jaką z panem Janem przeprowadziła nasza pracowniczka naukowa Ewa Koźmińska-Frejlak. Wywiad ukazał się w czasopiśmie „Midrasz” w 2005 r.
Z czego żyli Żydzi w getcie warszawskim? Jerzy Winkler

Dostęp do materiałów statystycznych i ważnych dokumentów urzędowych Rady Żydowskiej Oneg Szabat miało dzięki Jerzemu (Icchakowi) Winklerowi. Jest on również autorem kilku prac przygotowanych specjalnie dla Archiwum, m.in. opracowania Getto walczy z niewolą gospodarczą. Jerzy Winkler został zamordowany w Treblince w sierpniu 1942 r. Miał trzydzieści kilka lat.
Chleb ma złoty kolor. Salomea Ostrowska

Jakiekolwiek informacje o Salomei Ostrowskiej możemy uzyskać tylko pośrednio – analizując jej teksty przygotowane dla Oneg Szabat. Dzięki pracy w patronacie kwarantanny przy ul. Leszno 109/111 mogła przekazać do Archiwum Ringelbluma opis działalności tej instytucji. W oparciu o 18 wywiadów przeprowadzonych z byłymi więźniami obozu dla przesiedleńców w Pomiechówku, napisała tekst „Obóz śmierci – Pomiechówek”. Nie wiadomo, kiedy i gdzie zginęła.
Odbicie twarzy w „innym” — Portret mężczyzny w stroju orientalnym Samuela Hirszenberga

W zbiorach sztuki Żydowskiego Instytutu Historycznego, utworzonych po wojnie z ocalonych pozostałości żydowskiej kultury, znajdują się dwa — szczególnie ważne dla kolekcji — przykuwające uwagę, portrety. Oba namalowane techniką olejną na płótnie.
Nie mógł znieść tragedii getta. Szmuel Bresław

Szmul (Szmuel) Bresław był działaczem Haszomer Hacair, publicystą i redaktorem prawie wszystkich pism wydawanych przez tę organizację w getcie warszawskim. W 1942 r. został zaproszony przez Emanuela Ringelbluma do współpracy z Oneg Szabat. W Archiwum ocalała obszerna kolekcja spisanych przez niego biuletynów z nasłuchu radiowego. Przekazał również kilka własnych tekstów, m.in. wywiad z Ireną Adamowicz o stosunkach polsko-żydowskich, biografię Henryka Gotlanda, sprawozdanie „Rządca meldunkowy“ oraz raport „Kolumna dezynfekcyjna“. Został zamordowany 3 września 1942 roku po tym, jak rzucił się z nożem na uzbrojonego Niemca.
Ze śmiercią Jakuba Dinezona, Perec umarł dla mnie drugi raz

29 sierpnia 1919 roku zmarł pisarz Jakub Dinezon, jeden z najsłynniejszych, a także jeden z najbardziej zapomnianych pisarzy jidysz.
Symbole judaizmu – symbole ludzkości. Gwiazda Dawida

Słowo symbol używane jest w bardzo różnym znaczeniu w wielu dziedzinach ludzkiej aktywności, nie tylko w wielu gałęziach humanistyki, ale także w naukach ścisłych (szczególnie w chemii i matematyce) oraz licznych naukach technicznych. Ze „Słownika języka polskiego” pod redakcją W. Doroszewskiego (t. 8, Warszawa 1966) dowiadujemy się, że symbol to przede wszystkim „umowny znak czegoś”, „postać, przedmiot będący uosobieniem jakichś cech”.
Kamień ciśnięty pod koło historii. Gustawa Jarecka

Gustawa Jarecka była pisarką i nauczycielką. W getcie pracowała jako telefonistka i maszynistka w Radzie Żydowskiej, dzięki czemu mogła przekazywać do Archiwum Ringelbluma kopie dokumentów Judenratu, m.in. stenogram zebrania z 22 lipca, podczas którego Hermann Höfle dyktował niemieckie rozkazy dotyczące wielkiej akcji likwidacyjnej. Przypisuje się jej autorstwo wstrząsającego reportażu dokumentującego deportacje z getta – Ostatnim etapem przesiedlenia jest śmierć napisanego we wrześniu 1942 r. Samodzielnie wychowywała dwóch synów – Marka i Karola. Jarecka zmarła z dziećmi w pociągu do Treblinki w styczniu 1943 roku, prawdopodobnie z powodu braku dostępu do powietrza.
{{ item.title }}

{{ item.description }}

WCZYTAJ WIĘCEJ

© Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma