Serce tamtego miasta

Nie wiemy, kim była kobieta, której akt utrwalił Abraham Weinbaum w technice akwaforty. Po modelce pozostał tylko zarys postaci, zaledwie ulotny szkic. Ten krótki moment, w którym dzieli się z nami – widzami z odległej przyszłości – częścią swojej intymności, to tylko okruch z życia, o którym nie wiemy nic, a które z dużym prawdopodobieństwem tragicznie zakończyła, mająca się wkrótce rozpocząć, wojna. Na obrazie Weinbauma ta chwila jednak wciąż trwa, jakby zawieszona poza czasem. Ciało kobiety jest swobodne, głowę odchyliła mocno do tyłu, jakby z rozkoszą wystawiając się w stronę słońca. Leży pod dużym drzewem o intrygujących, kolczastych gałęziach. Może to jest sosna, a może jakieś inne, egzotyczne drzewo, obok rośnie też palma. Nie byłoby dziwne, gdyby Weinbauma zainspirował krajobraz Palestyny, ziemi obiecanej, do której tęskniło wielu Żydów z jego pokolenia. Coś mi jednak mówi, że krajobraz ten zaistniał wpierw w wyobraźni artysty. To nie jest zwykłe miejsce, lecz raczej stan mentalny, spokojny zakątek umysłu, „ogród zamknięty, źródło zapieczętowane”, jak głosi biblijny poemat Pieśń nad Pieśniami. Obraz przyciągnął moją uwagę od pierwszej chwili, od razu czuję, wiem – też chcę tam być! Dotykać ziemi i czuć na twarzy słońce, w staro-nowym Gan Eden, w jakimś pierwotnym poczuciu pełni. W stanie prostoty, gdzie nie potrzeba nic, żadnych liści figowych, masek, które zakładamy co dzień, by nie czuć wstydu, strachu i bólu. Jest za to spokój, bliskość natury, pięknej, lecz nie sentymentalnej. Nic tu nie przytłacza, obraz ma dużo światła – pustych przestrzeni, których artysta nie zapełnił, pozostawiając je niedopowiedziane, w sferze wiecznej możliwości. Patrząc pracę Weinbauma, widzę początek i kres wędrówki, miejsce, którego wciąż szukam, a które zawsze było ze mną, we mnie. Jak pisał poeta Wystan Hugh Auden: „Gdyż ogród jest jedynym miejscem, które jest, ale znajdziesz je tylko, jeśli szukałeś wszędzie, nie znajdując nic prócz pustyni” (tłum. Stanisław Barańczak).

W naszym repozytorium cyfrowym obiekt można zobaczyć w najwyższej jakości.

_____

Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszu EOG oraz przed budżet krajowy #EEAGrants #Funduszenorweskie #EOG #EEANorwayGrants