Aktualności

W dniach 21-23 lipca 2025 r. odbyła się kolejna edycja Akademii Letniej organizowanej corocznie przez Żydowski Instytut Historyczny.

Wydarzenie to kierowane jest do nauczycieli/nauczycielek oraz osób zajmujących się szeroko rozumianą działalnością edukacyjną, zainteresowanych historią, kulturą i dziedzictwem żydowskim. W tym roku wzięło w niej udział niemal trzydzieści osób z całej Polski – z Warszawy i okolic oraz innych miejscowości (m.in. z Katowic, Białegostoku, Gdańska, Bydgoszczy, Kielc, Łodzi, Łęczycy, Kobierzyc czy Polanicy Zdroju). Trzy wspólnie spędzone dni obfitowały w wykłady, spacery, warsztaty, oprowadzania po wystawach i inne zajęcia.

Pierwszego dnia, po rejestracji osób uczestniczących w Akademii, nastąpiło oficjalne otwarcie z udziałem wicedyrektor Zuzanny Schnepf-Kołacz. Następnie, podczas integracji koordynowanej przez pracowników Działu Edukacji ŻIH, dr. Szymona Pietrzykowskiego i dr Agnieszkę Witkowską-Krych, nasi goście i gościnie mogli opowiedzieć parę słów o sobie – swojej codziennej działalności, sukcesach i wyzwaniach – jak też przedstawić kierujące nimi motywacje i oczekiwania. Po wystawie stałej Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu – opowiadającej o tajnej grupie Oneg Szabat oraz Podziemnym Archiwum Getta Warszawskiego – oprowadził ich dr Szymon Pietrzykowski. Temat przewodni kolejnych zajęć pokrywał się z tegorocznym Marszem Pamięci i dotyczył działalności artystycznej w getcie warszawskim jako jednej z form oporu. O muzykach, muzyczkach i muzyce w getcie warszawskim przejmująco opowiedziała dr Agnieszka Żółkiewska z Działu Naukowego ŻIH, autorka broszury towarzyszącej tegorocznej edycji tego wydarzenia. Wieńczący pierwszy dzień Akademii spacer zatytułowany „Głód życia, głód muzyki – śladami Żydowskiej Orkiestry Symfonicznej” poprowadziła dr hab. Maria Sławek. Zaczął się on od budynku ŻIH-u, czyli przedwojennej siedziby Głównej Biblioteki Judaistycznej i Instytutu Nauk Judaistycznych, gdzie 25 listopada 1940 r. (niedługo po zamknięciu bram getta) zainaugurowała swoją działalność wspomniana orkiestra.   

Drugi dzień rozpoczął się również od spaceru. Wizyta na cmentarzu żydowskim na ul. Okopowej, pod przewodnictwem dr. Szymona Pietrzykowskiego z Działu Edukacji ŻIH, posłużyła jako pretekst do cofnięcia się w czasie i opowiedzenia o życiu tej społeczności na przestrzeni minionych dwóch wieków.  Po pamiątkowym zdjęciu i powrocie do ŻIH-u wykład „Biografia nieoczywista, czyli Janusz Korczak i jego czasy” wygłosiła z kolei dr Agnieszka Witkowska-Krych. Akurat zbiegło się to z przypadającymi tego dnia (22 lipca) urodzinami „Starego Doktora”. Kolejnym punktem była wizyta studyjna w Archiwum ŻIH, gdzie wybrane dokumenty z bogatego zasobu archiwalnego przedstawiła kierowniczka, Agnieszka Reszka. Z kuratorskim oprowadzaniem po otwartej 6 czerwca wystawie czasowej Święte arcydzieło. Zwój Tory jako przedmiot i symbol wystąpił Michał Krasicki z Działu Sztuki. Interesującą autorską interpretacje kanonicznych „Medalionów” Zofii Nałkowskiej przedstawił w swoim wykładzie prof. Piotr Weiser z Działu Naukowego. Po jego zakończeniu, przed godz. 18.00, była możliwość udania się na Umschlagplatz i wzięcia udziału w Marszu Pamięci, który zwieńczony był uroczystym koncertem w Parku Krasińskich.

Trzeci (ostatni) dzień Akademii rozpoczął się wykładem dr Agnieszki Jeż z Biblioteki ŻIH dotyczącym muzyki w filmie żydowskim w dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce. Była mowa m.in. o pierwszym polskim filmie nagranym całkowicie w języku jidysz – słynnym „Dybuku” z 1937 r. w reżyserii Michała Waszyńskiego, na podstawie dramatu Szymona An-skiego, z muzyką Henryka Kona. O zdjęciach z getta warszawskiego opowiedział Jakub Małek z Działu Dokumentacji Dziedzictwa. Wykładowi towarzyszył warsztat z użyciem wybranych fotografii, które w wersji cyfrowej dostępne są na specjalnych serwisach Delet i Centralna Biblioteka Judaistyczna (podobnie zresztą jak wiele innych dokumentów ze zbiorów ŻIH i innych materiałów, idealnych do wykorzystania w celach edukacyjnych). Na zakończenie nastąpiło wspólne podsumowanie Akademii oraz wręczenie dyplomów.                    

Wszystkim uczestniczkom i uczestnikom dziękujemy za obecność na Akademii. Mamy nadzieję, że był to dla Was wartościowy i inspirujący czas.  

Zapraszamy na Akademię Zimową, która odbędzie się na początku grudnia tego roku. O szczegółach i rekrutacji poinformujemy w listopadzie.

Akademia Letnia Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma jest możliwa dzięki finansowemu wsparciu Taube Philantropies i przy współpracy ze Stowarzyszeniem Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.

***

Fot. dr Szymon Pietrzykowski