Zagłada Białegostoku i Białostocczyzny. Notatki dokumentalne

Niemcy nie zniszczyli białostockich Żydów za jednym razem. Byłby to w pewnym sensie akt humanitarny, miłości do człowieka [].

Najpierw wyssali soki żywotne ze swoich ofiar, ograbili [je] doszczętnie z ludzkiej godności, zrzucili w otchłań potrzeb materialnych, z wyrafinowanym sadyzmem niszczyli fundamenty ich istnienia, bagatelizowali ich cierpienie – i dopiero wtedy zniszczyli.

– fragment tekstu

 

Wyjątkowa w tej serii wydawniczej pozycja obejmująca niepublikowane dotąd teksty z Archiwum ŻIH przechowywane w Zbiorze relacji Żydów ocalałych z Zagłady. Szymon Datner przygotował je z myślą o stworzeniu monografii dziejów ludności żydowskiej Białostocczyzny. Tematem tym – ze szczególnym uwzględnieniem losów Żydów zamieszkujących ziemię białostocką w okresie drugiej wojny światowej – zajmował się przez całe życie, jednak swojej monografii nigdy nie ukończył. Tekst w prezentowanej publikacji podajemy w przekładzie z jidysz. Pracę Datnera dopełnia obszerny esej biograficzny napisany przez jego córkę – Helenę Datner.

Jak zaznacza we wstępie do książki Ewa Koźmińska-Frejlak „oboje piszą o doświadczeniu mniejszości, wypowiadają się niejednokrotnie w kontrze do tego, co większość w związku z nią myśli i czego od nich – Autorów – oczekuje. To, co mówią, nierzadko godzi w prawdy powszechnie przyjmowane za pewnik”.

 

Seria: Wydanie Krytyczne Prac Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej

Rok wydania: 2023

Książkę można kupić w Księgarni na Tłomackiem.

 

Publikacja powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz przy wsparciu Fundacji im. Róży Luksemburg – Przedstawicielstwo w Polsce

 10.2022_logo_MKiDN.png [70.33 KB]    fundacja_rozy_luksemburg_logo.jpg [62.08 KB]

Datner_okladka.jpg
Opracowanie: Eleonora Bergman, Helena Datner, Ewa Koźmińska-Frejlak
Przypisy: Sylwia Szymańska-Smolkin
Przekład: Sara Arm, Adam Bielecki, Julia Jakubowska
Weryfikacja przekładu: Monika Adamczyk-Garbowska