Wydawnictwo

red. Michał Krasicki

Zasadniczym celem publikacji – oraz wystawy, której ona towarzyszy – jest zwrócenie uwagi na pewien niedoceniany i słabo reprezentowany w badaniach nad zwojem Tory aspekt jego istnienia. Mam na myśli zmysłową, a zwłaszcza wizualną obecność tego najważniejszego dla judaizmu przedmiotu w przestrzeni kultury.

– z Wprowadzenia Michała Krasickiego

Zwój Tory – jego materialna, wizualna i symboliczna obecność w przestrzeni religii, sztuki i społeczeństwa – to temat, który stanowi klucz doboru zarówno materiału ikonograficznego, jak i tekstów składających się na tę popularnonaukową publikację. Pełni ona funkcję zarówno katalogu do wystawy prezentowanej w Żydowskim Instytucie Historycznym od 6 czerwca 2025 roku do 11 stycznia 2026 roku, jak i osobnej pozycji książkowej, poruszającej wybrane zagadnienia, w tym nowe lub dotąd nieopisane perspektywy w badaniach nad rodałem.

Pierwsza część katalogu zawiera bogaty wybór ilustracji – pochodzących ze zbiorów ŻIH oraz innych, głównie zagranicznych instytucji – obejmujący okres od starożytności do wczesnego powojnia. To głównie reprezentacje zwoju Tory w sztuce światowej, a w mniejszym zakresie także zdjęcia ukazujące zwoje ocalałe z Zagłady, ich fragmenty oraz wykonane z nich przedmioty. Jak zaznacza Michał Krasicki, redaktor publikacji i kurator wystawy, „całość stanowi, jak się wydaje, pierwszą w dotychczasowej historii – siłą rzeczy bardzo niepełną – próbę całościowego spojrzenia na wizualną obecność zwoju w ikonosferze zachodniej kultury”.

Artykuły składające się na drugą część tworzą heterogeniczny, lecz komplementarny zbiór autorstwa m.in. prof. Davida Sterna, prof. Shaloma Sabara, prof. Mirjam Rajner czy dr Renaty Piątkowskiej. „Czytelnik znajdzie w nich symboliczną interpretację rodału w kontekście tradycji żydowskiej, prezentację ustaleń współczesnej nauki na temat jego historii jako przedmiotu rytualnego, omówienie wybranych przedstawień zwoju w sztuce żydowskiej i chrześcijańskiej do lat 30. XX wieku oraz wprowadzenie w trudny temat używania przez ludność nieżydowską pergaminowych arkuszy zdesakralizowanych i rozczłonkowanych Tor do produkcji przedmiotów codziennego użytku” – pisze we Wprowadzeniu Michał Krasicki.

premiera: wiosna/lato 2025

Publikacja dofinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego