Świadectwa Zagłady w literaturze polskiej 1942–1947

Rachel Brenner zajmuje się przede wszystkim fikcjonalnymi reprezentacjami Zagłady stworzonymi przez polskich pisarzy w czasie wojny i w latach tużpowojennych. Książka stanowi oryginalną i bardzo interesującą propozycję spojrzenia na różnych autorów: Kornela Filipowicza, Józefa Mackiewicza, Tadeusza Borowskiego, Zofię Kossak-Szczucką, Leopolda Buczkowskiego, Jerzego Andrzejewskiego i Stefana Otwinowskiego. W perspektywie porównawczej usytuowane zostały przez badaczkę dzieła ściśle związane z obecnością w polskiej kulturze pamięci świadków Zagłady – pamięci bolesnej, trudnej i stale drażniącej sumienie społeczności, pamięci towarzyszącej wszystkim mimo upływu lat.

dr hab. Alina Molisak

 

Choć wczesne świadectwa literackie o Holokauście doczekały się już sporej uwagi krytycznej, to ciągle niewiele powiedziano o powojennych literackich reakcjach na Szoa pozostawionych przez polskich pisarzy – świadków dziejącej się na ich oczach żydowskiej tragedii w czasie niemieckiej okupacji. Wraz ze swymi rodakami także podlegali brutalnym niemieckim rządom, które zdziesiątkowały inteligencję, zniszczyły środowisko akademickie, unicestwiły system oświaty i instytucje kulturalne oraz zakazały wszelkich kontaktów ze światem zewnętrznym, stopniowo pogarszając sytuację fizyczną i ekonomiczną Polaków. Jednocześnie byli świadkami okropności „ostatecznego rozwiązania”: widzieli, czuli i słyszeli getta, deportacje, masowe mordy, obozy śmierci; zdawali sobie sprawę z dalszego losu zbiegłych Żydów.

na podstawie Epilogu

 

Rachel Brenner (1946–2021) urodziła się w Zabrzu, w roku 1956 wyjechała na stałe do Izraela. Studiowała literaturę na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, Uniwersytecie Telawiwskim i York University w Kanadzie. Od 1992 roku była związana z University of Wisconsin-Madison, gdzie objęła stanowisko profesora na wydziale studiów żydowskich. Jako uznana na arenie międzynarodowej badaczka literatury hebrajskiej, polskiej i kanadyjskiej opublikowała wiele prac, m.in. książki: Writing as Resistance: Four Women Confronting the Holocaust: Edith Stein, Simone Weil, Anne Frank and Etty Hillesum (1997) oraz The Ethics of Witnessing: the Holocaust in Polish Writers’ Diaries from Warsaw, 1939–1945 (2014).

 

Książkę można kupić w Księgarni na Tłomackiem, także w formie ebooka.

Okladka_Swiadectwa_zaglady_2.jpg
autorka: Rachel Brenner
tłumacz z języka angielskiego: Adam Musiał