Orać zagon lepszej doli. Żydowskie rolnictwo w Polsce w latach 1945-1950

 

Początki osadnictwa opisał Józef Tenenbaum na podstawie relacji rolnika Wolfa Arbersmana z Sosnowca, z którym spotkał się w 1946 roku. Po wyzwoleniu z jednego z dolnośląskich obozów koncentracyjnych Arbersman, jak i wielu innych współwięźniów, w łachmanach i głodny, w poszukiwaniu jedzenia trafił na pobliską fermę, gdzie radzieccy żołnierze plądrowali zdobyczny majątek. Na jego prośbę o jedzenie oficer pokazał mu przechodzące prosię, które Arbersman mógł upiec. A kiedy wywiązała się rozmowa i Arbersman pochwalił majątek, „oficer zapytał: «Podoba Ci się?». «Co za pytanie!». Oczywiście, że mu się podobało! «W takim razie – rzekł oficer – Wozmi siebie» (weź sobie). I tak oto Arbersman został rolnikiem”. Ta osadnicza legenda oddaje ducha pierwszych powojennych miesięcy, bezkrólewia i żywiołowego osadnictwa, z którego korzystali i Żydzi.

Fragment książki

 

 

Książka opowiada o osadnictwie żydowskim i pracy na roli w pierwszych latach po II wojnie światowej w Polsce. Autorka przygląda się, jak wyglądało osiedlanie się Żydów na roli, jak kształtowały się społeczności osadników, a także z czym zmagali się oni w nieznanym sobie dotąd zawodzie. Opracowanie ma wielką wartość poznawczą, porządkuje i w syntetyczny sposób przedstawia zagadnienia rozproszone w licznych, często trudno dostępnych, dokumentach. Bazą źródłową książki stały się materiały pochodzące przede wszystkim z Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego oraz Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Archiwum Państwowego we Wrocławiu, w Szczecinie, Poznaniu oraz Archiwum Joint Distribution Committee.

 

Katarzyna Kaczyńska – absolwentka kierunku Historia i kultura Żydów na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego oraz francuskiej uczelni Institut d’Études Politiques de Paris. Obecnie doktorantka Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych UW. Zainteresowania badawcze Autorki dotyczą historii społecznej i gospodarczej Żydów w XIX i XX wieku, a zwłaszcza agraryzacji, czego owocem jest ta publikacja.

 

Zobacz książkę (ebook) w Księgarni na Tłomackiem

12.2021_Orać zagon okładka-001 1400.jpg