Cena odmowy. Opór żydowskiego więźnia politycznego wobec Sowietów 1939–1949

Zbiór wspomnień, w których autor opisuje m.in. sowiecką okupację Lwowa, aresztowanie przez Sowietów w 1940 roku, pobyt w łagrze, uwolnienie po układzie Sikorski–Majski i wstąpienie do armii Andersa.

Jego relacja przeczy wielu stereotypom na temat postawy Żydów podczas II wojny światowej. Mówi również niewygodną prawdę o polskim antysemityzmie, odsłania napięcia polsko-ukraińskie, ale przede wszystkim pokazuje okrucieństwo Sowietów wobec podbitych narodów: Polaków, Ukraińców i Żydów. Po wojnie Salomon Leder powrócił do Polski, skąd w kwietniu 1949 roku wyjechał do Izraela i tam pozostał do końca życia.

 

Jest to zbrodnia przeciw ludzkości, jeśli się pod pozorem „rewolucyjnej” sprawiedliwości niszczy człowieka z motywów politycznych, które z wymiarem sprawiedliwości nie mają nic wspólnego, i gdy sprawiedliwość staje się instrumentem władzy politycznej, kierującej się uczuciem zemsty.

Jak bardzo groźny to objaw, jeśli stosuje się taki wymiar sprawie­dliwości w zasięgu masowym i w zamiarze fizycznego zniszczenia człowieka, a nawet jego niewinnej rodziny, co zawsze szło w parze

w Związku Sowieckim. Jest to tak groźny stan i tak wielkie mieści się w nim niebezpieczeństwo dla ludzkości, że należy je z gruntu wykorze­nić i uniemożliwić w przyszłości. Czasowe ulgi, podyktowane potrzebą chwili lub taktyką, jak to określa szkoła sowiecka, nie powinny łudzić świata, gdyż w miarę potrzeby politycznej znowu nowi dyktatorzy się­gną po ten środek zatrwożenia człowieka – uczynienia go posłusznym i powolnym dla celów pożądanych w danej chwili.

Dr Salomon Leder, Tel Awiw, 1960 (fragment Wstępu)

 

Książka dofinansowana przez Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny.

1 - LEDER - Cena odmowy - front.jpg