Wydarzenia

Od 30 czerwca do 4 lipca Żydowski Instytut Historyczny we współpracy z Instytutem Polskim w Madrycie oraz madryckim Centro Sefarad Israel zorganizował seminarium dla grupy dwudziestu hiszpańskich nauczycieli, nauczycielek, edukatorek i edukatorów „El archivo más importante que la vida” („Archiwum ważniejsze niż życie”). W trakcie intensywnego tygodnia nasi hiszpańscy goście zwiedzili wystawy, wysłuchali wykładów, uczestniczyli w warsztatach, spacerach i innych wydarzeniach.

Pierwszy dzień przeznaczony został na spotkanie integracyjne. Uczestnicy i uczestniczki seminarium, pochodzący z różnych miejsc w Hiszpanii i zajmujący się wieloma dziedzinami wiedzy (historia, literatura, kultura, prawa człowieka), wraz z opiekunami i koordynatorami z ramienia Centro Sefarad Israel – Aną Pellicer i Davidem Benaterem – opowiedzieli o sobie i swoich zajęciach, jak również o powodach przybycia do Warszawy i wzięcia udziału w wydarzeniu. Ich główną motywacją była potrzeba głębszego zapoznania się z historią Zagłady i getta warszawskiego, kulturą Żydów aszkenazyjskich, Archiwum Ringelbluma, a także chęć zobaczenia na własne oczy miejsc, o których na co dzień mówią swoim uczniom i uczennicom. Cześć z nich uczestniczyła w zeszłorocznym listopadowym seminarium organizowanym w Madrycie.

Drugiego dnia przedstawiciele ŻIH i Centro Sefarad Israel opowiedzieli o historii i ofercie swoich instytucji. Kolejnym punktem był wykład dr Anny Rosner z Działu Naukowego ŻIH dotyczący Żydów w międzywojennej Polsce (1918–1939). Po wystawie stałej „Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu” oprowadził gości dr Szymon Pietrzykowski z Działu Naukowego. Dr Agnieszka Witkowska-Krych, również z Działu Edukacji ŻIH, przeprowadziła z kolei warsztat „Nieoczywiste odsłony warszawskiego getta”. Dzień zakończył się spacerem po cmentarzu żydowskim na Okopowej, po którym oprowadzał dr Szymon Pietrzykowski z Działu Edukacji ŻIH.

Trzeci dzień zajął wyjazd do muzeum i miejsca pamięci w Treblince. Pracownik muzeum, Paweł Maliszewski, oprowadził gości po wystawie przedstawiającej historię obozów Treblinka I i Treblinka II, a także po miejscu byłego niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady.

Czwarty dzień zaczął się od odprowadzenia po wystawie stałej Muzeum Żydów Polskich POLIN pt. „Tysiąc lat historii Żydów polskich”. Następnie odbyły się dwa wykłady – dr Agnieszka Witkowska-Krych opowiedziała o postaci Janusza Korczaka i jego dziedzictwie, z kolei Jakub Małek z Działu Dokumentacji Dziedzictwa ŻIH przybliżył bogatą kolekcję fotografii z archiwum Instytutu. Dzień zakończył się spacerem po warszawskim Starym Mieście.

Początek piatego, finalnego dnia również miał miejsce w Muzeum POLIN. Po wystawie czasowej „1945. Nie koniec, nie początek” oprowadziła wicedyrektorka ŻIH ds. programowych i zarazem kuratorka wystawy, Zuzanna Schnepf-Kołacz. Następnie, po powrocie na Tłomackie, o pochodzących ze zbiorów ŻIH dokumentach dotyczących wojny domowej w Hiszpanii opowiedział dr Szymon Pietrzykowski. Hiszpańscy goście mieli również możliwość zobaczyć wybrane eksponaty, m.in. chorągiew żydowskiej Kompanii im. Naftalego Botwina walczącej po stronie republikańskiej w 1938 r.

Dziękujemy Instytutowi Polskiemu w Madrycie i Centro Sefarad Israel za znakomitą współpracę. Mamy nadzieję, że seminarium spełniło oczekiwania uczestniczek i uczestników i że wzbogaceni o nową wiedzę i doświadczenia będą się nimi dzielić ze swoimi uczniami, uczennicami, studentkami i studentami. Kolejna edycja seminarium odbędzie się w Madrycie w połowie listopada 2025 r.

dr Szymon Pietrzykowski

***
Fot.: Fabian Anuchnik, David Sancho, dr Szymon Pietrzykowski