Wydarzenia

„Möge uns die Geschichte ein Zeugnis austellen…” („Niech historia wystawi nam świadectwo…”), ŻIH, Pilecki-Institut, 26-28 maja 2025 – relacja z seminarium edukacyjnego w ramach programu „Kultura inspirująca

Od 25 do 28 maja w Berlinie odbyło się seminarium zatytułowane „Niech historia wystawi nam świadectwo…” (niem. „Möge uns die Geschichte ein Zeugnis austellen…”) przeznaczone dla niemieckich nauczycieli_ek i edukatorów_ek, współorganizowane przez Żydowski Instytut Historyczny, Pilecki-Institut oraz Senat Berlina.

Pierwszy dzień rozpoczął się od przywitania ze strony przedstawicieli ŻIH-u, Pilecki-Institut i Senatu Berlina. Następnie uczestniczy i uczestniczki otrzymali czas na przedstawienie siebie, swojej działalności i powodów, jakie kierowały nimi do wzięcia udziału w wydarzeniu. Kierowniczka Pilecki-Institut w Berlinie, dr Hanna Radziejowska, oraz zastępczyni dyrektora ŻIH ds. programowych, Zuzanna Schnepf-Kołacz, opowiedziały kolejno o historii, celach, programach i ofercie programowej reprezentowanych przez siebie instytucji. Kierownik Działu Edukacji, Paweł Bysko, w swoim wykładzie przybliżył dzieje tajnej grupy „Oneg Szabat” i Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego. Dalsze punkty programu stanowił warsztat oparty na dokumentach zamieszczonych w niemieckojęzycznej publikacji „Ein Archiv wichtiger als Leben” (pol. „Archiwum ważniejsze niż życie”) wydanego wspólnie przez ŻIH i Pilecki-Institut, projekcja filmu „Idź, ty musisz żyć” z udziałem ocalałej z Zagłady Krystyny Budnickiej i towarzysząca mu dyskusja.   

Drugi dzień otworzył warsztat „Do czego były, są i będą potrzebne archiwa? Casus Konspiracyjnego Archiwum Getta Warszawy” poprowadzony przez dr Agnieszkę Witkowską-Krych z Działu Edukacji ŻIH. Dr Szymon Pietrzykowski, również z Działu Edukacji, wygłosił wykład „Z prowincji do metropolii… Żydzi z Provinz Posen tworzący Berlin”, w którym przedstawione zostały sylwetki m.in. pochodzących z Wielkopolski rabina Leo Beacka czy potentatów branży gastronomiczno-hotelarskiej i księgarsko-wydawniczej, kolejno Bertholda Kempinskiego i Rudolfa Mossego. Pracownicy Pilecki-Institut przeprowadzili warsztaty z grą „Schlüsselmomente” (pol. „Momenty przełomowe”) i oprowadzili po wystawie stałej. Dzień zakończył pokaz filmu dokumentalnego „Shorashim” (pol. „Korzenie”, scenariusz i reżyseria – Kinga Konieczny i Paweł Sroka) o deportacji szczecińskich Żydów na Lubelszczyznę w 1940 r.

W trzecim, ostatnim już dniu seminarium Marta Kapełuś z Działu Sztuki ŻIH opowiedziała o przygotowywanej do otwarcia w przyszłym roku wystawie opartej na zbiorach z przedwojennego i efemerycznego Muzeum Żydowskiego w Berlinie, odnalezionych krótko po 1945 r. na dolnym Śląsku i przechowywanych w ŻIH-u (tzw. „Berlinka”), której będzie kuratorką. Z kolei Jakub Małek z Działu Dokumentacji Dziedzictwa w swoim wystąpieniu opowiedział o kolekcji zdjęć z getta warszawskiego w zasobach archiwalnych ŻIH-u, przeprowadził również warsztat z wykorzystaniem portali Centralna Biblioteka Judaistyczna i DELET, gdzie można znaleźć m.in. cyfrowe kopie wielu cennych dokumentów. Wykład „“Obraz Niemców i Niemiec w Podziemnym Archiwum Getta Warszawskiego” wygłosił dr Szymon Pietrzykowski. Seminarium zakończyła ostateczna ewaluacja i uroczyste wręczenie dyplomów. Kontynuacje berlińskiego seminarium stanowić będzie wizyta niemieckich gości w Warszawie zaplanowana na początek września.

Seminarium realizowane jest w ramach programu „Kultura Inspirująca” w latach 2024-2025 finansowego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

dr Szymon Pietrzykowski