Aktualności

Kadr z rozdziału 3 – "Granica głodu" / Animacja: Bartosz Tymosiewicz

„Ostatnia zupa – wczoraj, za dwadzieścia pierwsza. Najbliższa – dziś o tej samej porze. Sporo czasu już upłynęło. Ile jeszcze zostało? Osiem godzin. Chociaż w gruncie rzeczy ostatnia godzina, to od dwunastej, się nie liczy. Wtedy jesteś już w kuchni, upojony zapachem jedzenia. Już widzisz zupę. Wygląda na to, że właściwie pozostało jeszcze tylko siedem godzin” – pisał Lejb Goldin w sierpniu 1941 r.

„Rozstanie z życiem trwa w Treblince bądź w Oświęcimiu od 10 do 15 minut, a nasze życie można przyrównać do życia skazanego na śmierć w zamkniętej celi, którego prośba o ułaskawienie już została odrzucona i którego egzekucja opóźnia się z jakiejś nieznanej mu przyczyny. Może również nastąpić cud, który go ocali. Może nawet żywić przez krótką chwilę taką nadzieję, ale tylko przez moment. Przez większość dnia i nocy przewraca się z boku na bok na skutek śmiertelnych bólów, śmiertelnego strachu” – pisał w swoim dzienniku Abraham Lewin 16 grudnia 1942 r. Wtedy, trzy miesiące po zakończeniu wielkiej deportacji, więźniowie wiedzieli już, czym jest „przesiedlenie”. Część z nich przygotowywała się do stawienia Niemcom zbrojnego oporu.

Przedstawiamy listę animacji, towarzyszących stanom emocjonalnym i egzystencjalnym, jakich doświadczały osoby uwięzione w getcie.

Rozdział pierwszy: Rozdzielenie

Eliahu Różański, luty 1941 r.

Czyta: Mateusz Damięcki

Animacja: Agnieszka Mastalerz

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Michał Jacaszek

Rozdział drugi: Granica muru

„Często patrzę na niebo i dochodzę do wniosku, że niebo w getcie jest również piękne i zachwycające, nie jest brzydsze niż niebo w Rzymie i gdzie indziej. Jest to jedyne pocieszenie dla oka i dla duszy. Bo gdzie indziej mamy zwracać nasz wzrok, kiedy dookoła unosi się destrukcja, zagłada i naga, zimna śmierć? Jednego brakuje naszemu gettowemu niebu: nie ma horyzontu” – pisał Abraham Lewin 30 czerwca 1942 r.

Czyta: Mateusz Damięcki

Animacja: Michał Bojara

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Piotr Leniewicz, Jacek Papis

Rozdział trzeci: Granica głodu

Icchak Berensztein, 1941 r.

Czyta: Jerzy Radziwiłowicz

Animacja: Bartosz Tymosiewicz

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Piotr Leniewicz, Jacek Papis

Rozdział czwarty: Strach

Abraham Lewin, 29 lipca 1942 r.

Czyta: Mateusz Damięcki

Animacja: Karolina Kotowska

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Piotr Leniewicz, Jacek Papis

Rozdział piąty: Bezczas

Lejb Goldin, sierpień 1941 r.

Czyta: Mateusz Damięcki

Animacja: Jakub Woynarowski

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Piotr Leniewicz, Jacek Papis

Rozdział szósty: Granica intymności

Halina Szwambaum, 11 stycznia 1942 r.

Czyta: Magdalena Lamparska

Animacja: Karolina Kotowska

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Michał Jacaszek

Rozdział siódmy: Granica współczucia

Szaul Stupnicki, początek 1942 r.

Czyta: Jerzy Radziwiłowicz

Animacja: Bartosz Tymosiewicz

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Michał Jacaszek

Rozdział ósmy: Niepewność

Natan Smolar, wiosna-lato 1942 r.

Czyta: Mateusz Damięcki

Animacja: Jacek Papis

Zdjęcia: Jan Klima, Piotr Leniewicz

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Michał Jacaszek

Rozdział dziewiąty: Granica wiary

„A w świętych księgach napisano, że znacznie bardziej niźli cierpi człowiek, On, niechaj będzie błogosławiony, by tak rzec, cierpi z powodu męczarni każdego Żyda. I być może, jako że On, niechaj będzie błogosławiony, jest bezkresny, przez co niepoznawalny w tym świecie, dlatego Jego, niechaj będzie błogosławiony, udręka z powodu nieszczęść ludu Izraela również nie ma kresu (…)” – pisał rabin Kalonimus Kalman Szapiro, cadyk z warszawskiego getta, 14 lutego 1942 roku.

Czyta: Jerzy Radziwiłowicz

Animacja: Jakub Woynarowski

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Michał Jacaszek

Rozdział dziesiąty: Mój ład

Zofia Breustedt, 6 września 1941

Czyta: Magdalena Lamparska

Animacja: Michał Bojara

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Piotr Leniewicz i Jacek Papis

Rozdział jedenasty: Granica życia

„Nawet po trzech latach wojny, po doświadczeniach zesłań, rozstrzeliwań i nagłych zniknięć ludzi, tok rozumowania nie ogarniał jeszcze tej możliwości. Mówiono: nie można wymordować setek tysięcy ludzi, większość nie chciała wierzyć, że można, i nie dawała się przekonać. Dziś, jesienią 1942, już wiemy. Być może, że taką wiedzę przypłaca się życiem” – pisała Gustawa Jarecka po październiku 1942 r.

Czyta: Magdalena Lamparska

Animacja: Agnieszka Mastalerz

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Piotr Leniewicz, Jacek Papis

Fragmenty relacji mieszkańców getta pochodzą z katalogu wystawy „Gdzie jesteś? Rdz 3,9” pod redakcją prof. Pawła Śpiewaka.

Wystawę Gdzie jesteś? Rdz 3,9 można oglądać w Żydowskim Instytucie Historycznym do 31 sierpnia 2021 r.

Wystawa jest częścią obchodów 80. rocznicy zamknięcia getta warszawskiego organizowanych przez Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma. Została dofinansowana ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.