Aktualności

Szawuot to jedno z trzech obok Pesach i Sukkot świąt pielgrzymich. W starożytnym Izraelu, w czasach istnienia Świątyni, każdy dorosły mężczyzna musiał trzy razy w roku przybyć do Jerozolimy, by „stawić się przed obliczem Wiekuistego”. Święto to bywa również nazywane Świętem Tygodni (po hebrajsku Szawuot to właśnie tygodnie), ponieważ Pesach i Szawuot dzieli dokładnie siedem tygodni, podczas których codziennie po zachodzie słońca liczy się omer (biblijna miara objętości zboża) na pamiątkę okresu żniw oraz ofiarowania snopów zboża w Świątyni Jerozolimskiej. Pięćdziesiątego dnia składano w ofierze dwa bochny chleba. 

Mimo że na początku święto miało charakter typowo rolniczy, mędrcy nadali mu duchowy wymiar. Przede wszystkim zwrócono uwagę, że dokładnie po pięćdziesięciu dniach od wyjścia z Egiptu, Mojżesz otrzymał kamienne tablice z przykazaniami na górze Synaj. To symboliczne przejście całego narodu na inny poziom duchowy. O ile wyjście z Egiptu to uzyskanie tak bardzo upragnionej po latach niewoli wolności, tak otrzymanie Tory to wzmocnienie i ponowne wyróżnienie Izraela jako narodu wybranego, który wziął na siebie jarzmo Tory. Według tradycji w Szawuot Mojżesz otrzymał zarówno Torę Pisaną i Ustną, a twierdzenie to ma swoje źródło we fragmencie Księgi Wyjścia (Szmot): „I rzekł Wiekuisty do Mojżesza: Podejdź ku Mnie na górę, i zostań tam; a dam ci tablice kamienne z nauką i przykazaniami, które napisałem, aby nauczać ich”. (Szmot 24:12). Kamienna tablica symbolizuje Torę Pisaną, natomiast przykazanie to Tora Ustna. Święto Szawuot jest nazywane po hebrajsku Zman matan Tora, czyli czasem nadania Tory. Akcentuje się w nim akt nadania, ponieważ według traktatu Pirke Awot (czytanego i studiowanego między Pesach i Szawuot) to, że Tora była dana, nie oznacza natychmiastowego jej przyjęcia przez wszystkich Żydów. 

W Izraelu Szawuot trwa jeden dzień, natomiast społeczności ortodoksyjne w diasporze świętują przez dwa dni. Tak jak w każde inne święto (poza Chanuką i Purim) obowiązuje zakaz wykonywania pracy, a rodzaj dozwolonych i zabronionych czynności szczegółowo reguluje halacha, czyli prawo religijne. W wigilię święta tzw. Erew Szawuot wielu religijnych Żydów przez całą noc studiuje Torę, natomiast ogólnie przyjętym zwyczajem jest studiowanie przynajmniej przez część nocy. Podczas świątecznej modlitwy porannej w synagogach odczytuje się m. in. dziesięć przykazań z Księgi Wyjścia, a społeczność słucha czytania na stojąco. W Święto Tygodni czyta się również Księgę Rut opowiadającą historię moabickiej kobiety o tym imieniu, która dobrowolnie przyjęła na siebie jarzmo Tory i stała się Żydówką z wyboru, wygłaszając Noemi „Lud twój jest moim ludem, a Bóg twój moim Bogiem.” (Księga Rut 1:16). Do dziś wiele kobiet decydujących się na konwersję na judaizm przyjmuje jej imię.

Jak podczas obchodzenia każdego święta, ważnym i ciekawym elementem są związane z nim zwyczaje kulinarne. Podczas Szawuot tradycyjnie spożywa się potrawy, których jednym ze składników jest mleko (lecz nie jest to obowiązek), np. naleśniki na słono i słodko, serniki, pierogi z twarogiem, zapiekanki. Niektórzy mędrcy nadali mleku szczególną wagę podczas Szawuot. Przykładowo, według jednej z bardziej mistycznych interpretacji, wartość liczbowa słowa „mleko” (hebr. chalaw, חלב) wynosi czterdzieści (ח=8, ל=30, ב=2); (ח+ל+ב =40), czyli dokładnie tyle, ile dni przebywał Mojżesz na Synaju, zanim otrzymał Torę. Miszna Berura (dzieło halachiczne spisane na przełomie XIX i XX wieku przez polskiego rabina Israela Meira Kagana) podaje bardziej prozaiczny powód, dla którego w Szawuot preferuje się potrawy mleczne. Żydzi, dopiero co otrzymawszy Torę (zawierającą również przepisy koszerności), nie mieli możliwości wykoszerowania swoich naczyń na pustyni, dlatego jedynym pokarmem, jaki mogli zjeść były właśnie wyroby mleczne. Nawiązując do pierwotnie rolniczego aspektu Święta Tygodni, synagogi przystraja się roślinami. 

CIEKAWOSTKI ZWIĄZANE ZE ŚWIĘTEM SZAWUOT:

• To jedyne święto wspomniane w Torze, któremu nie przypisano żadnej konkretnej daty. Pismo mówi za to, że obchodzimy je po odliczeniu 49 dni od drugiego dnia święta Pesach.
• We współczesnym Izraelu w okresie przed Szawuot obserwuje się wzrost  ilości reklam firm mleczarskich zachęcających klientów do kupowania nabiału.
• W Szawuot urodził się i umarł Król Dawid. Rut, której księgę czytamy podczas tego święta, jest jego przodkinią.
• Około XII wieku wśród Żydów w Niemczech narodziła się tradycja przyprowadzania dzieci do szkoły po raz pierwszy właśnie podczas święta Szawuot, bowiem to właśnie tego dnia Żydzi otrzymali Torę.