Święto Purim

Autor: Kaja Wieczorek
Radosne święto Purim zaczyna się 14 dnia żydowskiego miesiąca adar. W 2020 roku rozpocznie się 9 marca według kalendarza gregoriańskiego, a zakończy 11 marca.
purim_again.jpg

Purim zaczyna się 14 dnia żydowskiego miesiąca adar. W 2020 roku rozpocznie się 9 marca według kalendarza gregoriańskiego, a zakończy 11 marca. To niesamowicie pogodne, a nawet rozhulane święto. Z czego się cieszymy?

Otóż Purim obchodzimy na pamiątkę – Żydzi często świętują na pamiątkę czegoś – historii, która się ponoć rozegrała w perskim mieście Suza. Niegodziwy wezyr, Haman, próbował tam doprowadzić do zgładzenia Żydów, ale dzięki wstawiennictwu żydowskiej królowej Estery u króla Achaszwerosza (lub Ahaswerusa, niektórzy twierdzą, że pod tym imieniem kryje się panujący w V w. p.n.e. Kserkses), zamiast Żydów na śmierć skazano Hamana i jego synów. Nazwa święta pochodzi od słowa pur, los, gdyż Haman w swojej intrydze wspomagał się ciągnięciem losów, zaś zakończenie tej historii dowodzi, że wszystko zależy od woli Boga, a nie fatum czy przypadku.

_en__IH-BUND-39-504_2.jpg
Purim Szpil wystawione przez uczestników Żydowskiego Seminarium Nauczycielskiego, Wilno, 1924 r. Na zdjęciu bundowcy: I. Twupianski, Goldberg, I. Man, Rozenberg, Botke, G. Kac-Sztark / Zbiory ŻIH, portal Delet

Opowiada o tym biblijna Księga Estery, odczytywana (ze zwoju zwanego Megilat Ester) podczas Purim w synagogach. Wierni wcale nie zachowują przy tym powagi, tylko gwiżdżą i buczą za każdym razem, gdy pada imię Hamana, gdyż „imiona nikczemników powinny być wymazane”. Dzieci hałasują kołatkami. Święto w ogóle ma charakter bardzo ludowy i karnawałowy. 

Wyobraźcie sobie, że urządza się maskarady i wolno się przebrać za osobę przeciwnej płci, co we wszystkie inne dni roku jest surowo zakazane! Można też, a nawet należy, upić się „ad-lo-jada”, czyli do tego stopnia, żeby przestać odróżniać szlachetnego Mardocheusza (Mordechaja, wuja Estery) od łotra Hamana. Sens tego zwyczaju polega podobno na przypomnieniu, że Bóg działa również z ukrycia w sposób nie podlegający racjonalnym wyjaśnieniom.

Wolno także kpić z autorytetów, w czym specjalizowali się uczniowie jesziw chodzący po domach i w zamian za poczęstunek odgrywający scenki, których bohaterami oprócz postaci z Księgi Estery bywali np. rabini stojący na czele ich szkół. Te purimszpilen (purim szpil – sztuka purimowa) dały właściwie początek żydowskiemu teatrowi w ogóle.

_en_purim1a.jpg
Reklama na Purim.
"Mały Przegląd" 1939 r., zbiory ŻIH

Inne purimowe obyczaje to rozdawanie jałmużny (trzeba obdarować co najmniej dwie osoby), dawanie podarków przyjaciołom, na przykład wina czy trójkątnych ciastek z nadzieniem zwanych hamantaszami, czyli uszami Hamana, urządzanie przyjęć, bali dobroczynnych i zbiórek pieniędzy na cele charytatywne. W przeddzień Purim wierni tradycji Żydzi poszczą, tak jak pościła Estera przed udaniem się do króla z prośbą o ratunek dla Żydów.

 

Więcej reklam na Purim znajdziesz na stronie Centralnej Biblioteki Judaistycznej

 

Projekt współfinansowany ze środków Taube Philantropies.

The project is generously supported by the Taube Philantropies.

_en_logos_TaubePhilanthropies.png

Kaja Wieczorek