„Trzynastka”
(jid. Dos drajcentł) – w getcie warszawskim obiegowa nazwa Urzędu do Walki z Lichwą i Spekulacją w Dzielnicy Żydowskiej w Warszawie, będącego w istocie agenturą gestapo; pochodziła od numeru domu przy ul. Leszno 13, gdzie mieściły się biura Urzędu. Instytucja ta została powołana do życia w grudniu 1940; podlegała wyłącznie Niemcom; łączyła funkcje Judenratu i policji. W założeniu Urząd miał nadzorować miary i wagi w piekarniach, przeciwdziałać produkcji artykułów luksusowych oraz kontrolować zrzeszenie inwalidów z kampanii wrześniowej (1939) i inne instytucje społeczne o charakterze kulturalnym i religijnym. W maju 1941 został przekształcony w Pierwszą Pomoc i pełnił funkcję pogotowia ratunkowego. Faktycznie działalność „T.”, do kwietnia 1941, tj. do chwili jej rozwiązania, sprowadzała się do szantażu i wymuszania okupu, przemytu i innych nielegalnych transakcji. Założyciel „T.”, Abraham Gancwajch, rywalizował z Judenratem o wpływy w getcie, miał opinię agenta gestapo. (Zob. też: getta w okresie Holokaustu; Warszawiak Jehuda) PS
